Τα περί <<δίκαιης κατανομής βαρών>> και τα πραγματικά λαϊκά συμφέροντα

«Η κυβέρνηση της Δεξιάς πρέπει να ηττηθεί στις βασικές της επιλογές... Δεν πιστεύουμε ότι από μόνη της μια εναλλαγή στην κυβερνητική εξουσία μπορεί να αλλάξει τα σημερινά δεδομένα... δεν μπορούν να δημιουργηθούν όροι ανατροπής της Δεξιάς αν δεν αμφισβητηθεί η στρατηγική συναίνεση στην υιοθέτηση δεξιών πολιτικών επιλογών...
Γι' αυτό παρακολουθούμε με ιδιαίτερη προσοχή τον προβληματισμό που αναπτύσσεται μέσα στο ΠΑΣΟΚ μέσα από τον οποίο το κόμμα σας, σωστά κατά τη γνώμη μας, αναζητά τρόπους να ξεκόψει από τον κυβερνητισμό, να ανακτήσει επαφή με τη βάση του, να επαναπροσδιορίσει τις κοινωνικές του αναφορές... Εμάς μας ενδιαφέρει να δοθεί λύση αριστερής διακυβέρνησης... ένα εναλλακτικό σχέδιο, που θα απελευθερώσει την κοινωνία από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της αγοράς, που θα αμφισβητήσει την ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού. Ενα εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο που θα συσπειρώσει ευρύτερες δυνάμεις της Αριστεράς, της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, της οικολογίας και θα φέρει στο προσκήνιο μια κοινωνικά δίκαιη αντίληψη για την ανάπτυξη, την εργασία και τα κοινωνικά δικαιώματα».
Χαρακτηριστικά απόσπασμα από την ομιλία του Αλ. Τσίπρα στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Αποκαλυπτικά επίσης τόσο για την τακτική του ΣΥΝ ως προς την πολιτική που προβάλλει ως συμφέρουσα για την εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα και τη νεολαία, όσο και για την εναλλακτική λύση διακυβέρνησης ως φιλολαϊκή διέξοδο.
Η αντίθεση του ΣΥΝ στο πολιτικό και κυβερνητικό επίπεδο περιορίζεται στην «ήττα της Δεξιάς», δηλαδή στο να φύγει η ΝΔ από την κυβέρνηση. Στην ήττα της «ηγεμονίας του νεοφιλελευθερισμού». Δεν κατατάσσει το ΠΑΣΟΚ σ' αυτή την κατηγορία, αφού εκτιμά ότι «το ΠΑΣΟΚ... σωστά κατά τη γνώμη μας, αναζητά τρόπους να ξεκόψει από τον κυβερνητισμό, να ανακτήσει επαφή με τη βάση του, να επαναπροσδιορίσει τις κοινωνικές του αναφορές». Βεβαίως το ΠΑΣΟΚ, περνώντας μεγάλη κρίση στρατηγικής, ανιχνεύει τους δρόμους μέσα από τους οποίους θα ξανακυβερνήσει, αλλά αυτό είναι ψιλά γράμματα για τον ΣΥΝ. ΄Η, πιο σωστά, ένα ακόμη κόλπο, για να συγκαλύψει στην εκτίμησή του την ταξική ουσία και το χαρακτήρα του ΠΑΣΟΚ ως κόμματος της πλουτοκρατίας. Τακτική παραπλάνησης του λαού και ως προς αυτό. Το γιατί το κάνει, γίνεται κατανοητό από τον προσδιορισμό των δυνάμεων συσπείρωσης στο εναλλακτικό του σχέδιο διακυβέρνησης: «Εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο που θα συσπειρώσει ευρύτερες δυνάμεις της Αριστεράς, της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, της οικολογίας». Επομένως η εκτίμησή του για θετική πορεία του ΠΑΣΟΚ στη βάση και στις κοινωνικές αναφορές γίνεται για να δικαιολογήσει τη συμπόρευσή του ή τη συσπείρωσή του με την «αριστερή σοσιαλδημοκρατία». Οτι δηλαδή το ΠΑΣΟΚ μετατρέπεται σε αριστερή σοσιαλδημοκρατία.
Βασικοί προγραμματικοί άξονες
Ως προς το περιεχόμενο της εναλλακτικής του πρότασης, καθορίζεται από «μια κοινωνικά δίκαιη αντίληψη για την ανάπτυξη, την εργασία και τα κοινωνικά δικαιώματα». Η εναλλακτική αυτή λύση υποστηρίζει ότι υπάρχουν λύσεις που εξυπηρετούν και τους μεγαλοεπιχειρηματίες και την εργατική τάξη, το λαό. Στο συνέδριό τους καθόρισαν τους βασικούς προγραμματικούς άξονες της εναλλακτικής διακυβέρνησης. Ποιοι είναι αυτοί; Η αναγκαιότητα να «ρυθμιστούν εκ νέου οι σχέσεις κράτους - κεφαλαίου», για να προωθηθούν «τομές και μεταρρυθμίσεις που θα αναδιανέμουν τον παραγόμενο πλούτο», για να «αλλάξουν οι δομές και η λειτουργία του συστήματος». Είπαν επίσης ότι «ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία» δεν προϋποθέτει «την καταστροφή του καπιταλιστικού συστήματος», αλλά «εφαρμογή συγκεκριμένου προγράμματος αρχών, αξιών, στόχων και μέτρων» από μια νέα κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού «με επίκεντρο τις δυνάμεις της Αριστεράς».
Από τους παραπάνω, τους βασικούς προγραμματικούς άξονες προκύπτει ότι στόχος τους είναι οι μεταρρυθμίσεις που θα αναδιανείμουν τον πλούτο. Στην εκλαΐκευσή τους κάνουν λόγο για μια «δικαιότερη κατανομή των βαρών», για ένα «νέο κοινωνικό συμβόλαιο». Είναι η «κοινωνικά δίκαιη αντίληψη για την ανάπτυξη, την εργασία και τα κοινωνικά δικαιώματα», που είπε ο Αλ. Τσίπρας στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.
Μπορεί να είναι μια τέτοια πρόταση φιλολαϊκή; Μπορούν π.χ. να μπουν κανόνες στην αγορά; Μπορεί να γίνει «κοινωνικό συμβόλαιο» με τους επιχειρηματίες, τα μονοπώλια και να απεμπολήσουν ένα μέρος των κερδών τους το οποίο θα το δώσουν τάχα είτε για κοινωνική πολιτική είτε για αύξηση μεροκάματου, μισθών, είτε για μια τέτοια Κοινωνική Ασφάλιση όπως σήμερα απαιτούν οι σύγχρονες ανάγκες της εργατικής τάξης, των άλλων λαϊκών στρωμάτων; Είναι καθαρό πως ποτέ και κανένας καπιταλιστής, πολύ περισσότερο οι καπιταλιστές σαν τάξη δε θα κάνουν πίσω από την απαίτηση και την τάση να αυξάνουν τα κέρδη τους, να μεγεθύνουν και το κεφάλαιό τους, έχοντας υπόψη ότι αυτός είναι αντικειμενικός νόμος του καπιταλισμού, είναι η προϋπόθεση για να γίνεται το κεφάλαιο ανταγωνιστικό.
Μιλούν για μια «δικαιότερη κατανομή των βαρών». Και τι σημαίνει «δικαιότερη κατανομή των βαρών»; Μερικά ψίχουλα παραπάνω απ' ό,τι μέχρι σήμερα, για να καταλαγιάζουν οι αντιδράσεις, να αμβλύνονται οι οξείες γωνίες της φτώχειας και της εξαθλίωσης; Σαν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα; Μα αυτά είναι αποδοχή της υπάρχουσας πραγματικότητας, των κοινωνικών ανισοτήτων, του πλούτου και της φτώχειας και της διαιώνισής τους και αντικειμενικά το φόρτωμα καινούριων βαρών στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων.
Πώς θα εξασφαλίσουν μόνιμη και σταθερή δουλειά με μισθούς που αντιστοιχούν στις σημερινές ανάγκες; Πώς θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ανεργίας; Πώς θα αντιμετωπίσουν τα κέρδη σε συνθήκες απελευθέρωσης της αγοράς; Τι θα κάνουν με τη δράση των μονοπωλιακών ομίλων στην Υγεία, την Εκπαίδευση; Τι θα κάνουν με τις επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας που περνούν στα χέρια των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων; Θα τις επανακρατικοποιήσουν; Θα καταργήσουν όλες τις συμφωνίες ιδιωτικοποίησης που έχουν γίνει; Αλλά και αν σε έναν τομέα κρατήσουν την κρατική επιχείρηση, π.χ., ΟΤΕ (είναι πια μικρό το κομμάτι που έχει στα χέρια του το κράτος), τι θα κάνουν με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις που ήδη έχουν πάρει μερίδιο στην αγορά; Θα τις καταργήσουν; Και πώς θα αντιμετωπίσουν την ΕΕ που δε δέχεται ύπαρξη κρατικών μονοπωλίων;
Τι θα κάνουν με τις φιλομονοπωλιακές αντιλαϊκές δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στην οικονομία και την εξωτερική πολιτική, οι οποίες καθορίζονται και από τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ, στο όνομα της οποίας πίνουν νερό; Μπορεί σ' αυτά τα πλαίσια να υπάρξει ανάπτυξη σε όφελος του λαού;
Γιατί δε λένε πώς θα το κάνουν; Απλούστατα, γιατί δε γίνεται. Η πολιτική που εφαρμόζεται σ' αυτή τη φάση εξέλιξης του καπιταλισμού είναι ζωτικής σημασίας για το κεφάλαιο. Είναι οι δικές του απαιτήσεις οι οποίες υλοποιούνται με την πολιτική των αναδιαρθρώσεων για τη συνεχή αύξηση της κερδοφορίας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του.
Τα περί κρατικής παρέμβασης για τη δίκαιη κατανομή
Οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις δεν είναι απλά μια συντηρητική, δογματική νεοφιλελεύθερη πολιτική, όπως επιμένει να λέει ο ΣΥΝ παραπλανητικά. Αυτές οι αντιδραστικές αλλαγές έχουν εσωτερική σχέση μεταξύ τους. Η κατεδάφιση της Κοινωνικής Ασφάλισης, π.χ., συνδέεται με τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και την ανάγκη να μειωθεί αυτό που οι καπιταλιστές ονομάζουν εργατικό κόστος, γιατί έτσι αυξάνονται τα κέρδη τους, μεγαλώνει το κεφάλαιό τους και γίνονται πιο ανταγωνιστικοί, διεκδικώντας μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά. Γιατί αγοράζουν πιο φτηνά τον εργάτη και θέλουν να γίνεται ολοένα και πιο φτηνός. Μόνο που αυτό σπρώχνει την εργατική οικογένεια στην ανέχεια, αυξάνει την ανεργία.
Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για φιλολαϊκή πολιτική με σύστημα αναδιανομής στο πλαίσιο απελευθέρωσης της αγοράς, ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων, εμπορευμάτων και εργατικού δυναμικού, που επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο τη ζωή των λαϊκών στρωμάτων και που είναι μια πορεία χωρίς επιστροφή για το κεφάλαιο. Δεν αλλάζει, γιατί τότε δυσκολεύει την αναπαραγωγή του.
Ο ΣΥΝ προβάλλει την άποψη ότι μπορεί με κρατική παρέμβαση να πετύχει τη «δίκαιη ανάπτυξη». Μιλά για δημόσιο τομέα, π.χ., στην Παιδεία, την Υγεία, σε κρατικής ιδιοκτησίας επιχειρήσεις, κλπ. Δε βάζει θέμα κατάργησης της ιδιωτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Βεβαίως, η παρέμβαση του κράτους στον τομέα της οικονομίας δεν περιορίστηκε ποτέ. Παρέμβαση του κράτους έγινε π.χ. στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, στη χώρα μας, όταν η ανάγκη ανάπτυξης των τηλεπικοινωνιών οδήγησε στην κρατικοποίηση της πρώτης εταιρείας τηλεφωνικών επικοινωνιών, που τότε ανήκε στη «Ζήμενς». Με κρατική παρέμβαση αναπτύχθηκαν τα δίκτυα του ΟΤΕ τις μεταπολεμικές δεκαετίες, έτσι ώστε να εξυπηρετηθούν, πρώτα και κύρια, οι ανάγκες του κεφαλαίου. Παρέμβαση του κράτους είχαμε και στη δεκαετία του '70 από την τότε κυβέρνηση της ΝΔ (ναυπηγεία, Εμπορική Τράπεζα, ΗΣΑΠ, κ.α.), αλλά και στη δεκαετία του '80 από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με την κρατικοποίηση των λεγόμενων προβληματικών επιχειρήσεων, όπως π.χ. η ΑΓΕΤ, την οποία πλήρωσε ο ελληνικός λαός και στη συνέχεια ιδιωτικοποίησαν, τον ΟΤΕ, την Εμπορική Τράπεζα κλπ. Την ίδια στιγμή, εξίσου έντονη είναι και σήμερα η κρατική παρέμβαση, αφού μόλις θίχτηκαν κάποια επιχειρηματικά κέντρα και συμφέροντα, η σημερινή κυβέρνηση Καραμανλή επενέβη για να αποτρέψει την απόκτηση του ΟΤΕ από άλλη ομάδα συμφερόντων. Απ' όλη αυτή την κρατική παρέμβαση, η εργατική τάξη, ο λαός, όχι μόνο δεν ωφελήθηκαν, αλλά ζημιώθηκαν κιόλας. Ενώ η ανάπτυξη συνέχισε να είναι σε όφελος του κεφαλαίου και της κερδοφορίας του.
Καμιά κυβέρνηση που δεν αποδέχεται την οριστική αφαίρεση της ιδιοκτησίας από τους μονοπωλιακούς ομίλους δεν μπορεί να ρυθμίσει έτσι τα πράγματα ώστε να υπάρχει ένας ισχυρός δημόσιος τομέας παράλληλα με έναν ιδιωτικό. Η ζωή έχει αποδείξει ότι ο δημόσιος υποτάσσεται στον ιδιωτικό. Γίνεται βορά στην αδηφάγο όρεξη των μεγάλων επιχειρηματιών που προχωρούν σε εξαγορές και συγχωνεύσεις, δημιουργούν μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους και λυμαίνονται το δημόσιο τομέα που λειτουργεί και ο ίδιος με κριτήριο το κέρδος.
Οσοι υποστηρίζουν ότι θα βελτιωθεί η θέση των εργαζομένων με μια συμφωνία ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, την οποία θα πετύχει η εναλλακτική διακυβέρνηση που διατυμπανίζουν, σπέρνουν αυταπάτες, φρούδες ελπίδες, εγκλωβίζοντας το λαό στη μιζέρια. Οσοι προβάλλουν δίκαιες τάχα εναλλακτικές λύσεις στα πλαίσια της συνεχούς ενσωμάτωσης στην ΕΕ, ρίχνουν τους ανθρώπους του μόχθου στο λάκκο των λεόντων.
Ποια πολιτική αλλαγή
Ο λαός πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι απέναντί του δεν είναι μόνο μια κυβέρνηση, αλλά μια πολιτική εξουσία που εκφράζει τα συμφέροντα των καπιταλιστών, οι οποίοι ιδιοποιούνται τον πλούτο που ο ίδιος παράγει. Αυτούς πρέπει να καταργήσει διεκδικώντας και παλεύοντας για τη δική του εξουσία. Ενδιάμεση λύση διακυβέρνησης δεν υπήρξε ούτε μπορεί να υπάρξει. Αλλαγές στο πολιτικό επίπεδο μπορεί να υπάρχουν. Αλλά αν δε γίνουν αλλαγές στο επίπεδο της οικονομίας, αν δεν καταργηθούν τα μονοπώλια, δε θα δει άσπρη μέρα ο λαός.
Πολιτική αλλαγή είναι η νέα κυβέρνηση να είναι στην πραγματικότητα νέα εξουσία, να εκφράζει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των αυτοαπασχολούμενων στα αστικά κέντρα, της φτωχής αγροτιάς στην ύπαιθρο, να εκφράζει και να κατοχυρώνει τα συμφέροντα της εργατικής, της λαϊκής οικογένειας. Θα πάρει μέτρα που θα συγκρουστούν με τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Και προαπαιτεί ένα ισχυρό λαϊκό κίνημα, οργανωμένο λαό, στη δική του συμμαχία, αποφασισμένο και έτοιμο κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες να δώσει τις πιο σκληρές μάχες για να νικήσει, να ανατρέψει την πλουτοκρατία. Γι' αυτό και οι εργαζόμενοι πρέπει να 'χουν καθαρό ότι υπάρχει μία πολιτική και οικονομική εξουσία την οποία την έχουν οι επιχειρηματίες και αν δεν αφαιρεθεί από αυτούς, δεν υπάρχει περίπτωση να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους, να εφαρμόζεται πολιτική προς όφελός τους.
Η εναλλακτική πρόταση του ΣΥΝ προβάλλεται ως ρεαλιστική στη σημερινή πραγματικότητα, σε αντίθεση με την πολιτική διέξοδο του ΚΚΕ η οποία - όπως λένε - παραπέμπει στο μακρινό μέλλον. Και το λένε αυτό επειδή η πολιτική πρόταση του ΣΥΝ δε θίγει το κύριο, την ατομική ιδιοκτησία.
Ρεαλισμός είναι το γεγονός ότι υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις (πλούτος υπεραρκετός που τον παράγει ο λαός, κατακτήσεις της επιστήμης και της τεχνικής) για την ικανοποίηση όλων των λαϊκών αναγκών. Μόνο που πρέπει όλ' αυτά να μπουν στην υπηρεσία του λαού και όχι όπως σήμερα των μονοπωλίων. Γι' αυτό χρειάζεται η λαϊκή εξουσία. Αυτό είναι ρεαλισμός και όχι η κλοπή λιγότερου από τον πλούτο που παράγει ο λαός. Λιγότερη κλοπή προτείνει η «δίκαιη κατανομή βαρών, η αναδιανομή». Αλλά τα μονοπώλια δε συμβιβάζονται με τη μοιρασιά των κερδών τους με τους εργαζόμενους. Απαιτούν να τους κλέβουν ολοένα περισσότερο. Καμιά μορφή διακυβέρνησης δεν μπορεί να το καταφέρει.
Πολιτική αλλαγή σε όφελος του λαού, σημαίνει ότι ξεκινάει μια γιγάντια προσπάθεια να φύγει η αστική τάξη από την εξουσία, να περάσει στην εξουσία η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, να περάσει στη λαϊκή εξουσία ολόκληρη η οικονομία, να καταργηθούν τα μονοπώλια που σήμερα κυριαρχούν παντού στην οικονομία, στις υπηρεσίες, στον κοινωνικό τομέα, στον πολιτισμό, στον αθλητισμό. Τα μονοπώλια δεν παραδίδονται, καταργούνται από τη νέα εξουσία με την ενεργητική συμβολή της λαϊκής πλειοψηφίας.
Η ιδιοκτησία των μονοπωλίων πρέπει να αντικατασταθεί με την κοινωνική ιδιοκτησία, να απαλλοτριωθούν οι ιδιοκτησίες των μονοπωλιακών επιχειρήσεων, ενώσεων, οργανισμών και κλάδων, όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, οι μεταφορές, οι κατασκευές, οι τράπεζες. Να καταργηθεί κάθε επιχειρηματική δράση σε τομείς, όπως η Υγεία, η Πρόνοια, η Παιδεία, ο Πολιτισμός, ο Αθλητισμός. Με πανεθνικό σχεδιασμό και λαϊκό έλεγχο. Ταυτόχρονα, η λαϊκή εξουσία θα κάνει διεθνείς συμφωνίες, δε θα είναι απομονωμένη. Αλλά διεθνείς συμφωνίες προς όφελος των εργαζομένων, του λαού και όχι όπως επιτάσσουν η ΕΕ και οι άλλοι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί. Δίπλα στον κοινωνικοποιημένο τομέα οικονομίας θα οργανωθεί ο παραγωγικός συνεταιρισμός για τη φτωχή και μεσαία αγροτιά, καθώς και για τους μικρούς βιοτέχνες, σε κλάδους με μικρή συγκέντρωση παραγωγής, ακριβώς για να δημιουργηθεί μεγάλη παραγωγή. Η λαϊκή εξουσία μαζί με το λαό θα οργανώσει την πάλη ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, για τον απεγκλωβισμό από ΝΑΤΟ - ΕΕ και την κατάργηση όλων των αντιδημοκρατικών, αντιλαϊκών, αντεργατικών νόμων.
Το ΚΚΕ, προβάλλοντας τη δική του εναλλακτική πολιτική πρόταση, παλεύει σταθερά στο πεδίο του καθημερινού αγώνα, για τα λαϊκά προβλήματα, με την επιδίωξη να αποσπαστούν ακόμα και μερικές, έστω και προσωρινές, κατακτήσεις, αλλά και με την επιδίωξη στο έδαφος αυτής της πάλης να διαμορφώνεται πείρα για να περάσουμε στην αντεπίθεση, στη ρήξη και, στην πορεία, στην ανατροπή.
Οι προτάσεις του και οι στόχοι πάλης για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών είναι στόχοι πάλης και προτάσεις για το σήμερα. Τώρα απαιτούμε όλα αυτά που είναι προς το συμφέρον του λαού. Ο λαός, δίχως αντίσταση και ανυπακοή στα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων, στην ΕΕ και στα κόμματα του ευρωμονόδρομου, δεν μπορεί να έχει ούτε επιμέρους κατακτήσεις, πολύ περισσότερο να κάνει βήματα για την ικανοποίηση των αναγκών του.


Στέφανος ΚΡΗΤΙΚΟΣ

Άρθρο από τον Κυριακάτικο Ριζοσπάστη.